Göstergebilimle ilgili çeviriler
GÖSTERGEBİLİM ÇEVİRİLERİ
Burada zaman zaman göstergebilimle ilgili çeviriler yapacağım. Türk insanının işine yarasın diye.
Akademik çalışmalarınızda kullanacak olursanız, kaynak olarak da benim blog sayfamı adres gösterebilirsiniz.
http://denisbertrand.unblog.fr/presentation/
http://denisbertrand.unblog.fr/glossaire-de-semiotique/m-p/
Anlatı İzlencesi (fr. programme narratif): Bir yapım
sözcesinin dolayımı ile; (örneğin ayrışık) durum sözcesininin (birleşik) durum
sözcesine dönüşümünü üstlenen; anlatısal bir metnin yapısı, (başarıya ulaşmak
için başarısızlıktan başarısızlığa, böylece sınamanın güçlüğünü belirten) yinelenen;
izlencelerin karmaşık bir mimarisini sunan; (ertelenmiş bulunan ya da başka
izlencelerin gerçekleşmesi ile başka yöne çevrilmiş bir izlenceye) yerleştirilen;
(“kullanımdaki” denilen aracı izlencelerin gerçekleşmesi için var olabilen bir “temel”
anlatı izlencesinin gerçekleşmesindeki) aşamalandırılmış anlatısallığın temel sözdizimsel işlemini
belirtir.
Sonuçta
anlatıların okunmasının kültürel ızgaraları; süreçleri buyuran ve onları sonuca
doğru yönelten izlenceleri bağlamlaştırır: Bunlar anlatısal çizgedir.
Je
remercie M. Denis Berrtrand: http://denisbertrand.unblog.fr/glossaire-de-semiotique/m-p/
Eyleyen (fr. actant): Anlatısal dilbilgisinin temel sözdizimsel birimidir. Eyleyen; yüklemsel ilişkiyle, kipsel düzenleyimle, diğer eyleyenlerle olan ilişkileriyle tanımlanır. Göstergebilim üç temel eyleyensel beti kabul eder: Gönderen, Özne ve Nesne (karşı özne (fr. anti-sujet ve karşı gönderenin bakışımı (fr. symétrie) ve karşıtları; anlatının sözleşmeli polemik yapıyı betimler)
http://denisbertrand.unblog.fr/glossaire-de-semiotique/6-glossaire-de-termes-de-semiotique-a-e/
Kiplik, Kipselleşme: Bir eylemin bir başka eylemi biçimlendirmesi durumunda kiplikten söz edilir. Bu tanım, kipsel alanı inceleyen birçok farklı bilim dalı (mantık, dilbilim, göstergebilim) tarafından paylaşılır. Göstergebilimin kipliğe yaklaşımı, dilbilimsel kipleştirmeden (burada sözceleyen öznenin, örneğin doğruluk (fr. certitude) derecesine göre sözcesi ile giriştiği ilişkiyi belirtir) ve mantıksal kipleştirmeden (burada kipliği, söylemin kültürel gerçekliğinden ayrı olarak, önermesel hesabı (fr. calcul propositionnel) göz önünde bulundurur) ayrılır. Göstergebilimde, sözceleme düzeyinde olduğu gibi sözcelerin içinde de yer alan kiplik “söylemin sürekli desteği” (Jean-Claude Coquet) olarak görülür. Bu durumda kipsel değerden (fr. valeur modale) söz edilir. Durum sözcesi ve edim sözcesi biçimindeki temel sözceler, anlatı çizgesinin içyapısını açıkça ortaya koyarak, kipsel sözceler olarak işlev görebilirler:
Eyleyen (fr. actant): Anlatısal dilbilgisinin temel sözdizimsel birimidir. Eyleyen; yüklemsel ilişkiyle, kipsel düzenleyimle, diğer eyleyenlerle olan ilişkileriyle tanımlanır. Göstergebilim üç temel eyleyensel beti kabul eder: Gönderen, Özne ve Nesne (karşı özne (fr. anti-sujet ve karşı gönderenin bakışımı (fr. symétrie) ve karşıtları; anlatının sözleşmeli polemik yapıyı betimler)
http://denisbertrand.unblog.fr/glossaire-de-semiotique/6-glossaire-de-termes-de-semiotique-a-e/
Kiplik, Kipselleşme: Bir eylemin bir başka eylemi biçimlendirmesi durumunda kiplikten söz edilir. Bu tanım, kipsel alanı inceleyen birçok farklı bilim dalı (mantık, dilbilim, göstergebilim) tarafından paylaşılır. Göstergebilimin kipliğe yaklaşımı, dilbilimsel kipleştirmeden (burada sözceleyen öznenin, örneğin doğruluk (fr. certitude) derecesine göre sözcesi ile giriştiği ilişkiyi belirtir) ve mantıksal kipleştirmeden (burada kipliği, söylemin kültürel gerçekliğinden ayrı olarak, önermesel hesabı (fr. calcul propositionnel) göz önünde bulundurur) ayrılır. Göstergebilimde, sözceleme düzeyinde olduğu gibi sözcelerin içinde de yer alan kiplik “söylemin sürekli desteği” (Jean-Claude Coquet) olarak görülür. Bu durumda kipsel değerden (fr. valeur modale) söz edilir. Durum sözcesi ve edim sözcesi biçimindeki temel sözceler, anlatı çizgesinin içyapısını açıkça ortaya koyarak, kipsel sözceler olarak işlev görebilirler:
Anlaşma (ya da sözleşme) fr. contrat), inandırmak, istemek, bilmek, muktedir olmak, zorunda olmak ve
son olarak da yapmak (ettirgenlik)
edimini kipleştiren yapmak kipidir. Edinç (fr. competence),
“yapma”nın (fr. faire)
olanaklılığını kipleştiren “olmak”tır (fr. être). Edim (fr. performance),
“olma”yı (fr. être)
kipleştiren “yapma”dır (fr. faire) ve bu edim
oldurum (fr. faire
être) olarak tanımlanır. Yaptırım (fr. sanction), olmak
(fr. être)
ya da görünmek (fr. paraître) fiilini
(doğrulama edimi) kipleştiren olmak edimidir.
Eyleyenin konumunu tanımlayarak, kiplik; istemek, zorunda olmak,
inanmak, bilmek, muktedir olmak olarak belirtilen kipsel eylemler yoluyla ya da
betisel biçimlendiriciler (fr. formant figuratif)
tarafından (örneğin bir otomobil sahibini “muktedir olmak” fiili ile
kipleştirebilir) ortaya konulabilir. Eyleyenin yapısı, hem muhtemelen karmaşık
bir birleştiriciye (fr. combinatoire complexe)
göre kipsel dizilerle (fr. paradigme modal),
hem de kipsel dizimlerle (fr. syntagme modal)
çözümlenebilir. Bir özne hem yapmak isteyebilir (fr. vouloir faire),
yapmaya muktedirdir (fr. pouvoir faire) ve
yapmamak zorundadır (fr. devoir ne pas faire).
Bu durum kipsel diziyi belirtir. Bir eyleyenin konumu söylem süresince
evrimseldir (fr. évolotif). Bu da
onun kipsel dizim yanını belirtir.
Yorumlar
Yorum Gönder